چین بر سر عناصر خاکی کمیاب به آمریکا فشار می‌آورد ودر درگیری ایالات متحده و چین بر سر کاهش تعرفه‌ها، برتری پیدا می‌کند.
بلومبرگ نیوز
۳ ژوئن ۲۰۲۵، (13 خرداد1404)
۷۰٪ از فلزات مورد نیاز برای فناوری‌های حیاتی از چین می‌آید - ایالات متحده چندین سال فرصت خواهد داشت تا منابع جایگزین ایجاد کند.
ایالات متحده با محدود کردن صادرات نیمه‌رساناها تلافی می‌کند، اما چین بیشتر این فناوری را خودش توسعه می‌دهد.
تنش‌ها بین ایالات متحده و چین دوباره بر سر توافق ماه مه برای کاهش تعرفه‌های یکدیگر در حال افزایش است. به نظر می‌رسد نکات اصلی اختلاف، عناصر خاکی کمیاب و نیمه‌رساناها هستند و چین دست بالا را دارد.
در ۳۰ مه، رئیس جمهور آمریکا، ترامپ، چین را به نقض توافق ژنو متهم کرد و برای حل این مسئله درخواست تماس تلفنی با رئیس جمهور چین، شی جین پینگ، کرد. وزارت بازرگانی چین نیز در روز دوم بیانیه‌ای صادر کرد و ایالات متحده را به نقض مفاد توافق متهم کرد و گفت که برای محافظت از منافع خود اقداماتی انجام خواهد داد.
مقامات آمریکایی از چین شکایت کرده‌اند که صادرات عناصر خاکی کمیاب، که برای لوازم الکترونیکی پیشرفته مورد نیاز است، را تسریع نمی‌کند. ایالات متحده اعلام کرده است که کاهش تعرفه‌ها مشروط به موافقت چین با لغو محدودیت‌های صادرات برخی از عناصر خاکی کمیاب است.
وُلکِندر، معاون وزیر خزانه‌داری، در مصاحبه‌ای کوتاه با تلویزیون بلومبرگ در تاریخ دوم ماه جاری گفت: «این امر مستلزم مذاکره بین دو رهبر خواهد بود.»
وی گفت که دو کشور هنوز در حال مذاکره هستند و مقامات دولت ترامپ از چین می‌خواهند که «به تعهدات ژنو خود عمل کند و محدودیت‌های صادراتی را لغو کند.»
محدودیت‌های متقابل
در حالی که چین همچنان صادرات عناصر خاکی کمیاب ضروری برای امنیت ملی ایالات متحده را محدود می‌کند، ایالات متحده محدودیت‌های فناوری خود را تقویت کرده است. در سه هفته گذشته، ایالات متحده صادرات قطعات موتور جت به چین را ممنوع کرده، دسترسی پکن به نرم‌افزار طراحی تراشه نیمه‌هادی را محدود کرده و محدودیت‌های جدیدی را بر تراشه‌های نیمه‌هادی هواوی اعمال کرده است. این اقدامات چین را خشمگین کرده است. این بن‌بست، آتش‌بس تجاری شکننده بین ایالات متحده و چین را در معرض خطر قرار می‌دهد. در تئوری، دو کشور می‌توانند پس از پایان دوره مذاکره ۹۰ روزه، به تعرفه‌های بیش از ۱۰۰ درصد علیه یکدیگر بازگردند.
سال‌هاست که ایالات متحده معتقد است که با کنترل زنجیره تأمین نیمه‌هادی‌ها، در رقابت فناوری نسبت به چین برتری دارد. شی جین‌پینگ در تلاش است تا با تشدید کنترل صادرات بر مواد معدنی حیاتی، ایالات متحده را برای کاهش محدودیت‌ها تحت فشار قرار دهد.
دولت ترامپ نشانه کمی مبنی بر کاهش محدودیت‌های صادرات نیمه‌هادی‌ها نشان داده است، اما اذعان می‌کند که جایگزینی منابع چینی عناصر خاکی کمیاب می‌تواند سال‌ها طول بکشد و به صنایع کلیدی آسیب برساند. چین حدود ۷۰ درصد از فلزات ضروری برای جت‌های جنگنده، میله‌های کنترل راکتور هسته‌ای و سایر فناوری‌های حیاتی را تولید می‌کند.
کوری کامبز، تحلیلگر زنجیره تأمین در شرکت مشاوره Trivium China، می‌گوید چین در این بن‌بست دست بالا را دارد. او گفت که تأمین عناصر خاکی کمیاب از خارج از چین برای ایالات متحده 10 سال طول می‌کشد، در حالی که شرکت‌های چینی فناوری‌هایی را توسعه داده‌اند که می‌توانند جایگزین اکثر تراشه‌های نیمه‌هادی ایالات متحده شوند.
کامبز گفت که مزیت چین در این مرحله پایدارتر از ایالات متحده است.
جنگ‌های زنجیره تأمین
صادرکنندگان عناصر خاکی کمیاب باید از وزارت بازرگانی چین مجوز بگیرند، فرآیندی که مبهم و تأیید آن دشوار است و به مقامات اجازه می‌دهد تا با نظارت بیرونی اندک، مجوزها را به دلخواه اعطا یا تعلیق کنند.
او گفت که کاغذبازی‌های مربوط به این فرآیند انباشته شده است و اکنون در حال کاهش است.
برخی از شرکت‌های آمریکایی با کمبود منابع این فلزات دست و پنجه نرم می‌کنند. در ماه مه، فورد موتور به دلیل کمبود عناصر خاکی کمیاب، کارخانه‌ای در شیکاگو را موقتاً تعطیل کرد. کامبز اخیراً در یک کنفرانس طولانی مدت دفاع و هوانوردی ایالات متحده شرکت کرد، جایی که عناصر خاکی کمیاب موضوع اصلی بحث بود و شرکت‌کنندگان گفتند که "این تهدید را بسیار جدی می‌گیرند."
مزیت دیگر برای شی این است که فقط واردکنندگان آمریکایی تحت تأثیر محدودیت‌های چین در مورد عناصر نادر خاکی قرار نمی‌گیرند. بزرگترین تولیدکننده اسکوتر برقی هند، باجاج اتو، هفته گذشته هشدار داد که اگر چین صادرات را از سر نگیرد، تولید خودرو در هند می‌تواند تا ماه ژوئیه آسیب ببیند.
فشار چین بر همه کشورها، خطر دیگری را برای ترامپ برجسته می‌کند. صنایع استراتژیک ایالات متحده مانند باتری‌ها و نیمه‌رساناها به قطعات وارداتی از کره جنوبی و ژاپن وابسته هستند. اگر چین صادرات عناصر نادر خاکی را به این متحدان ایالات متحده قطع کند، شرکت‌های آمریکایی حتی بیشتر آسیب خواهند دید.
ظرفیت
اینکه آیا ایالات متحده می‌تواند به چین برسد یا خیر، به میزان تمایل آن برای سرمایه‌گذاری نیز بستگی دارد. ترامپ در حال حاضر از سرمایه خارجی استفاده می‌کند. در جریان سفر خود به خاورمیانه در ماه مه، شرکت MP Materials، تنها تولیدکننده عناصر نادر خاکی ایالات متحده، قراردادی را با یک شرکت معدنی برتر عربستان سعودی برای ایجاد یک زنجیره تأمین امضا کرد.
ایالات متحده همچنین ممکن است همکاری با Lynas Rare Earths استرالیا، بزرگترین تولیدکننده عناصر نادر خاکی جدا شده در خارج از چین، را تقویت کند. با این حال، این شرکت بخشی از تولید خود را برای پالایش به کشورهای آسیایی صادر می‌کند. ظرفیت تولید در برزیل، آفریقای جنوبی، ژاپن و ویتنام نیز در حال گسترش است، اما این راه حل سریعی برای شرکت‌های آمریکایی نیست.
از سوی دیگر، چین هنوز به طور کامل از نفوذ خود استفاده نکرده است. محدودیت‌ها تاکنون بر عناصر کمیاب متوسط و سنگین متمرکز بوده‌اند که عمدتاً در کاربردهای دفاعی استفاده می‌شوند. اگر عناصر کمیاب سبک‌تر مانند نئودیمیوم و پرازئودیمیوم نیز شامل شوند، می‌تواند ضربه بزرگتری به اقتصاد ایالات متحده وارد کند زیرا آنها به طور گسترده در کالاهای مصرفی استفاده می‌شوند.
نیل توماس، محقق سیاست چین در مرکز تحلیل چین موسسه سیاست انجمن آسیا، معتقد است که شی بعید است در حال حاضر گزینه‌های افراطی را با توجه به خطر واکنش شدید صنایع آسیب‌پذیر اتخاذ کند. اما او گفت: "اگر تنش‌ها بین ایالات متحده و چین دوباره بدتر شود، چین واقعاً می‌تواند به زنجیره تأمین دفاعی ایالات متحده ضربه بزند."
بیشتربدانید
امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه، که در جریان سفر خود به جنوب شرقی آسیا از ویتنام بازدید می‌کرد، پس از گفتگو با رهبران ویتنام، متعهد به همکاری نزدیک‌تر در زمینه‌های دفاعی، حمل و نقل و انرژی هسته‌ای شد.